Πολύ σημαντικές διεθνείς ενεργειακές εξελίξεις: Αγωγός πετρελαίου Keystone XL από τον Καναδά προς τις ΗΠΑ αλλάζει το σκηνικό - Ο πόλεμος για τα πετρέλαια στην Αρκτική με τα τεράστια αποθέματα

Από το blog του Γιάννη Τσαφογιάννη οικονομολόγου αναλυτή

http://ciaoant1.blogspot.com/2013/05/blog-post_6305.html

SATURDAY, MAY 18, 2013

Διεθνείς ενεργειακές εξελίξεις

Η παραπάνω εικόνα δείχνει έναν πολύ σημαντικό αγωγό για τις ΗΠΑ, τον Keystone XL,που υποτίθεται ότι όταν και αν ολοκληρωθεί, θα μεταφέρει πετρέλαιο από τον Καναδά στις ΗΠΑ. Το πετρέλαιο αυτό προέρχεται από σχετικά "βρώμικες" πηγές (tar sands), και γι' αυτό και πολλές περιβαλλοντολογικές οργανώσεις διαμαρτύρονται, και έχουν καθυστερήσει τον αγωγό. Μάλιστα πολλά κομμάτια του είναι ήδη έτοιμα, αλλά η σύνδεση δεν έχει ολοκληρωθεί λόγω των αντιδράσεων.

Η Ντάριλ Χάνα, γνωστή ηθοποιός πρωταγωνιστεί εκτός από ταινίες και στις κινητοποιήσεις των οικολόγων για τον συγκεκριμένο αγωγό, και είχε μάλιστα συλληφθεί κιόλας!

Αυτά είναι τα tar sands, όπου με χημικά (τοξικά) βγάζουν πετρέλαιο στον Καναδά - επειδή η όλη διαδικασία είναι "βρώμικη", οι οικολόγοι φωνάζουν και δε θέλουν μετά το fracking να αποκτήσουν κι άλλα περιβαλλοντολογικά προβλήματα στην Αμερική

Το "βρώμικο" μάλιστα αυτό πετρέλαιο θα διασχίζει πάνω από 2000 υδάτινους διαδρόμους, και οι οικολόγοι έχουν το επιχείρημα ότι υπάρχει σοβαρός κίνδυνος κάποιος από αυτούς τους διαδρόμους, λίμνες, κτλ να μολυνθεί - ψιλά γράμματα βέβαια μπροστά στο "μαύρο χρυσό"

Δε μπορούμε βέβαια να γνωρίζουμε την εξέλιξη του έργου, ωστόσο ο αγωγός αυτός είναι σημαντικός, και θα πρέπει να τον παρακολουθήσουμε, διότι

(α) είναι μεγάλος σε χωρητικότητα (δηλαδή μεταφέρει πολύ ενέργεια) και

(β) είναι φανερό από τη σχεδίαση του ότι παίζονται πολλά και μεγάλα παιχνίδια. Αν παρατηρήσετε προσεκτικά την αρχική εικόνα που δώσαμε, θα δείτε ότι το αρχικό σχέδιο του αγωγού ξεκινούσε από τον Καναδά, και κατέληγε κάπου στην Κεντρική Αμερική, χωρίς να καταλήγει στον Ατλαντικό, ώστε μέσω ενός λιμανιού να εξάγει ο Καναδάς πετρέλαιο σε άλλες χώρες. Αντίθετα, υπάρχει πλέον και σχέδιο γιαεπέκταση του αγωγού (με διακεκομμένη γραμμή στο σχήμα), η οποία αν υλοποιηθεί θα φέρνει το πετρέλαιο μέχρι τον ωκεανό, κάπου στο Τέξας. Από εκεί, εννοείται ότι υπάρχει η δυνατότητα να εξαχθεί το πετρέλαιο αυτό και στο εξωτερικό. Αυτό είναι πολύ σημαντικό, και θα πρέπει να το βγάλουμε πολλά συμπεράσματα για τη μελλοντική στρατηγική των ΗΠΑ στο ενεργειακό ανάλογα με την εξέλιξη του έργου:

Αν οι ΗΠΑ τελικά προχωρήσουν με τον αγωγό, και τον επεκτείνουν μέχρι τον ωκεανό ώστε να εξάγουν πετρέλαιο, αυτό σημαίνει ότι τα αποθέματα πετρελαίου που έχουν από το fracking τους αρκούν και άρα θεωρούν ότι έχουν την "πολυτέλεια" να εξάγουν ενέργεια. Αλλιώς, αν δηλαδή οι ΗΠΑ θεωρούν ότι θα έχουν ενεργειακά προβλήματα και "ζόρια", θα κρατήσουν όλη την ενέργεια που τους στέλνει ο Καναδάς για πάρτι τους (ο Καναδάς δε γνωρίζω ακριβώς τι γνώμη έχει, αλλά πάντως και μόνο που δέχτηκε αρχικά να σχεδιαστεί ο αγωγός ΧΩΡΙΣ να φτάνει μέχρι τον ωκεανό για εξαγωγές, μου δείχνει ότι μάλλον ο Καναδάς θα κάνει υπάκουα ό,τι του πει η Αμερική).

Εδώ πάντως η νεότερη εξέλιξη για τον Keystone XL που μπόρεσα να βρω, με την υλοποίηση του να καθυστερεί ακόμα περισσότερο, και τώρα να μιλάνε για το 2014:

Keystone XL Pipeline May Not Get Approved Until 2014

It looks like the Keystone XL pipeline won't come as soon as we thought. Approval for the pipeline now looks like a long way off, according to Phillips 66's CEO Greg Garland.

Asked whether he believed the Obama Administration would approve the last remaining section of the pipeline, which will transport crude oil from Alberta to the Gulf, Garland said, "No," according to Biz Journals. (σ.σ. το συγκεκριμένο κομμάτι είναι η επέκταση που λέγαμε, που θα μεταφέρει το πετρέλαιο μέχρι τον ωκεανό, κάπου στο Τέξας στον κόλπο του Μεξικού)

Πάμε τώρα στην Αρκτική, όπου -ζήτω!- λιώνουν οι άχρηστοι πάγοι, και απελευθερώνεται το χρήσιμο πετρέλαιο που υπάρχει από κάτω.

Σύμφωνα με τα στατιστικά-εκτιμήσεις που δημοσιεύονται σήμερα (που μπορεί να είναι και λάθος βέβαια, θα δούμε), η Αρκτική έχει περίπου το 22% των ανεξερεύνητων ενεργειακών κοιτασμάτων του κόσμου. Οπότε όσο περνάει ο καιρός, τόσο θα αγριεύει η μάχη για το ποιος θα τα αρπάξει. Έως τώρα, είχαμε δει ότι η Ρωσία, η Αμερική, ο Καναδάς, η Νορβηγία η Ισλανδία και η Δανία (μέσω της Γροιλανδίας που ελέγχει) ήταν οι βασικοί "παίχτες", επειδή γεωγραφικά τους ανήκει ένος μέρος της θαλάσσιας περιοχής της Αρκτικής.

Είναι δυνατόν όμως να υπάρχει τόσο πολύ πετρέλαιο, και οι υπόλοιποι ιμπεριαλιστές να κάτσουν με σταυρωμένα χέρια; Όχι βέβαια. Έτσι, η Κίνα μπόρεσε και πήρε ένα ειδικό προνομιακό καθεστώς "παρατηρητή" (?!) στις "διαπραγματεύσεις" για τα πετρέλαια της Αρκτικής, και θα καθίσει πλέον και αυτή στο "τραπέζι" όπου μοιράζουν τη λεία.

Η Κίνα μάλιστα κατάφερε αυτή τη νίκη χάρη σε εμπορικές συμφωνίες που υπέγραψε με Γροιλανδία, Ισλανδία και άλλους τέτοιους παίχτες, που αν και μικροί, την υποστήριξαν ως αντάλλαγμα, ενώ βέβαια είχαμε δει και παλιότερα ότι η Ρωσία είναι σύμμαχος και είχε υποστηρίξει εξ αρχής της είσοδο της Κίνας στις "συζητήσεις" (το άρθρο της Wall Street Journal που θα παραθέσουμε δεν το αναφέρει αυτό το τελευταίο, αλλά εμείς το είχαμε δει εδώ και καιρό πχ σε αυτό το άρθρο του bloomberg):

Arctic Body Comes In From the Cold

The Arctic Council, a once-obscure regional forum that had little to show for itself, has nations queuing to participate, as melting ice makes shipping, tourism and resource extraction a reality in the nebulously delineated region.

Among the 14 countries and organizations seeking so-called observer status at a meeting this week in Kiruna, northern Sweden, will be China, whose increased interest in the Arctic underscores the region's re-emergence as an area of potential geopolitical intrigue.

The council's eight permanent members—the U.S., Canada, Russia and five Nordic nations—must agree to admit the new observers. The Nordic nations, which have been courted aggressively by China, say they will. Canada has expressed reservations on expansion. It is unclear whether the U.S., which is sending Secretary of State John Kerry to Sweden, and Russia will agree, as they wake up to the increased economic, and perhaps military, potential of the vast stretches of Arctic territory within and north of their borders.

"Joining the council is more a political statement from countries like China," said Malte Humpert, an executive director at the Arctic Institute, a Washington-based nonpartisan think tank, "the idea of having a seat at the table in a region that is likely to become another realm of geopolitics."

Beijing and Chinese businesses have been aggressively courting the council's Nordic members in a bid, analysts say, to get a toehold in the Arctic. In April, China signed a free-trade deal with Iceland, its first with a European nation. In June 2012, then-Chinese President Hu Jintao visited Denmark, when Chinese companies signed a number of commercial deals. Chinese companies have also invested in Greenland, a self-governing part of Denmark. 
That appears to be paying off.

Σε μία άλλη σημαντική εξέλιξη, η Ρωσία "χτύπησε" το Αζερμπαϊτζάν. Θυμίζουμε ότι το Αζερμπαϊτζάν έχει και αυτό σημαντικά ενεργειακά αποθέματα, και η Αμερική προωθεί αγωγούς από το Αζερμπαϊτζάν (πχ Ναμπούκο), ώστε να μην γίνει εξαρτημένη η Ευρώπη από τη Ρωσία και τη χάσει οριστικά από σύμμαχο (λίγο αργά για αυτό μου φαίνεται, αλλά τέλος πάντων, η ελπίδα πεθαίνει τελευταία και σίγουρα δεν βλάπτει (τις ίδιες τις ΗΠΑ) να προσπαθήσουν).

Τώρα λοιπόν η Ρωσία βρήκε μια ευκαιρία να χτυπήσει το Αζερμπαϊτζάν, και την εκμεταλλεύτηκε, σε μία είδηση που δεν μεταδώθηκε και πολύ στα δυτικά ΜΜΕ (η αλήθεια βέβαια είναι ότι πρόκειται για ένα "μικρό" χτύπημα, σε έναν παλιό αγωγό, αλλά πάντως η Ρωσία δεν αφήνει τίποτα να πέσει κάτω):

Russia Terminates Azerbaijan Oil Transit Deal

Russia published a document on Tuesday terminating the 1996 transit agreement under which it transported oil from Azerbaijan through its territory.

The agreement to pump oil via the Baku-Novorossiisk pipeline was signed in 1996 and envisaged the transit of at least five million metric tons of oil a year, with a tariff of about $15.70 per metric ton.
However, the State Oil Company of Azerbaijan Republic (SOCAR) has sent only about two million metric tons of oil via the pipeline in the past two years, and planned to further reduce that to 1.6 million metric tons this year.

Russia's state-run oil pipeline operator Transneft said it had lost about $50 million a year because the pipeline was operating at half capacity.

Αυτό είναι ένα παλιότερο εξώφυλλο εφημερίδας, που λέει αυτό που όλοι ξέρουν, ότι δηλαδή οι ΗΠΑ δεν θέλουν να καταλήξει η ΔΕΠΑ/ΔΕΣΦΑ στα χέρια της Ρωσίας, παρότι αυτή έχει κάνει την καλύτερη οικονομική προσφορά (το ότι θα ξεπουληθούν προφανώς δεν το συζητάμε καν, αυτά πλέον...εννοούνται!. Απ' ότι φαίνεται όμως, ούτε αυτό θα το καταφέρει η Αμερική (αν και σε τέτοιες περιπτώσεις, καλύτερα να περιμένουμε μέχρι τις επίσημες ανακοινώσεις πριν βιαστούμε να βγάλουμε συμπεράσματα):

Ρώσος Πρόξενος: Πιθανότατα σε ρωσικά "χέρια" οι ΔΕΠΑ-ΔΕΣΦΑ

Την πεποίθηση ότι, «αν τελικά επικρατήσουν τα επιχειρηματικά κριτήρια» υπάρχει μεγάλη πιθανότητα η υπό ιδιωτικοποίηση ΔΕΠΑ και ο ΔΕΣΦΑ να περιέλθουν στις ρωσικές επιχειρήσεις «Gazprom» και «Sintez», εξέφρασε σήμερα, από τη Θεσσαλονίκη, ο γενικός πρόξενος της Ρωσίας, Αλεξέι Ποπόφ, απευθύνοντας μήνυμα με πολλαπλούς αποδέκτες από το βήμα του 1ου ελληνορωσικού φόρουμ, χωρίς ωστόσο να επεκταθεί σε περαιτέρω λεπτομέρειες.

Ο ίδιος χαρακτήρισε ως «ιστορικό επίτευγμα» το γεγονός ότι, όπως υποστήριξε, το 2012, η Ρωσία ξεπέρασε για πρώτη φορά τη Γερμανία στη λίστα των εμπορικών εταίρων της Ελλάδας, καταλαμβάνοντας πλέον την πρώτη θέση (σ.σ. αν δεν συμπεριληφθούν το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και άλλα ενεργειακά προϊόντα, που αποτελούν τη μερίδα του λέοντος των ρωσικών εξαγωγών προς Ελλάδα, η εικόνα αλλάζει σημαντικά).

Αυτός ο πίνακας δεν εξηγεί και πολλά, αλλά πάντως το θέμα που πραγματεύεται είναι σημαντικό: Όπως λοιπόν μας πληροφορεί η Wall Street Journal, και έχουμε ξαναπεί και εμείς παλιότερα, στην Ευρώπη κλείνουν ακόμα και εργοστάσια φυσικού αερίου (πόσο μάλλον τα αιολικά/φωτοβολταϊκά), διότι προτιμούν το κάρβουνο που είναι φθηνότερο, και μάλιστα πλέον υπάρχει και σε μεγάλες ποσότητες (λόγω του fracking που κάνει η Αμερική).

Το κάρβουνο δεν είναι και τόσο καθαρό, αλλά πάντως είναι το φθηνότερο, και όταν υπάρχει οικονομικό πρόβλημα, κανείς δε θέλει να πληρώνει παραπάνω - το πολύ πολύ να αναγκάσουμε μικρές χώρες όπως η Ελλάδα να αγοράζουν τα φωτοβολταϊκά υποχρεωτικά, και μετά να δέχονται τη μία αύξηση στην τιμή του ρεύματος μετά την άλλη, εξοντώνοντας και τον "απλό καταναλωτή", και τις επιχειρήσεις, και όλα. Οι μεγάλες χώρες όμως βάζουν ακόμα και κάρβουνο - α, και ετοιμάζονται επίσης να αρπάξουν και τον "βρώμικο" λιγνίτη που έχει πχ η Ελλάδα (στην Ελλάδα θα πουλήσουν την "πράσινη ενέργεια", βγάζοντας διπλό κέρδος από την όλη διαδικασία).

Shale Boom Is a Bust for Europe's Gas Plants

The ripples of the North American shale boom continue to spread, as a growing number of European utilities are forced to mothball modern gas-fired power plants that can't compete with growing imports of cheap coal dislodged from the U.S.

Norwegian state energy company Statkraft said Wednesday it has idled a gas-fired power station in Germany that couldn't compete with its coal-fired rivals, while German utility SE said it is seriously considering mothballing more gas-fueled plants, including a state-of-the-art facility in Slovakia.  

Other European utilities have taken similar action, presenting policy makers with a dilemma—cheaper coal-fired power could provide some relief for the region's struggling economies, but might be incompatible with long-term goals for carbon emissions and renewable energy.

The closures across Europe are another example of the far-reaching effects of the North American energy-supply boom. Surging supplies of natural gas in North America, unlocked from shale rock by a new combination of technology known as hydraulic fracturing, have prompted many U.S. power generators to switch away from coal, pushing increasing amounts of the fuel into Europe as cheap imports.

 Μερικές ακόμα "ειδησούλες" που δε χωράνε για παραπάνω ανάλυση:

• Πρόσφατα οι Κουρδοι αντάρτες υπέγραψαν "εκεχειρία" με την Τουρκία, και τώρα οι ημιαυτόνομοι Κούρδοι του Ιράκ υπέγραψαν συμφωνία με την Τουρκία και την Αμερικάνική Exxon να αρχίσουν να βγάζουν πετρέλαιο που υπάρχει στην περιοχή τους.
• Η Ευρώπη κάνει ένα ασυνήθιστο "ντου", προκειμένου να ελέγξει τις πετρελαϊκές εταιρίες, και βρίσκει -τι έκπληξη- ότι υπάρχει καρτέλ στην αγορά που ανεβάζει τεχνητά τις τιμές και επιβαρύνει τους πάντες, για να τσεπώνουν οι μεγάλες πετρελαϊκές εταιρίες ακόμα πιο μεγάλα κέρδη. Θα δούμε ίσως στο μέλλον αν και τι κρύβεται πίσω από αυτή την κίνηση και το timing της.
• Για το τέλος, μια συνηθισμένη πλέον είδηση, που την έχουμε δει πχ και στη γειτονική Βουλγαρία, και τώρα τη βλέπουμε και στη Νότια Αφρική, με το λαό εκεί να βγαίνει στο δρόμο και να συγκρούεται με την αστυνομία διότι δεν έχει πρόσβαση σε ηλεκτρικό ρεύμα. Εκεί γυρνάμε, στην εποχή όπου ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού δεν θα έχει ούτε καν αυτό.